روز چهارم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ با همکاری انجمن مهندسین پلیمر و شیمی ایران، کارآفرینان نفت و انرژی و اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران برگزار شد.
این نشست با حضور جمعی از صاحب‌نظران برجسته حوزه سیاست، اقتصاد، روابط بین‌الملل و صنعت نفت تشکیل شد و فرصتی فراهم آورد تا ابعاد سیاسی، اقتصادی، مدیریتی و فناورانه آینده صنعت انرژی ایران در مسیر تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی مورد بررسی قرار گیرد.
در این نشست، جمعی از چهره‌های برجسته دانشگاهی و صنعتی، از جمله دکتر محمود سریع‌القلم، پژوهشگر حوزه علوم سیاسی و توسعه، دکتر رحمان قهرمان‌پور، نویسنده و کارشناس علوم سیاسی، دکتر محمد مصطفوی، مدیرعامل شرکت توسعه میادین پارن و گردان، دکتر رسول لاهیجانیان، رئیس هیئت مدیره شرکت تبدیل انرژی، دکتر رامین خسروخاور، رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی مهندسین شیمی و پلیمر ، دکتر محمدرضا ایروانی، رئیس هیئت‌مدیره شرکت دانا انرژی، دکتر رویا خوشنویس، نویسنده و پژوهشگر حوزه نفت و عضو انجمن کارآفرینان نفت و انرژی حضور داشتند.
دکتر قهرمان‌پور به‌عنوان نخستین سخنران، وضعیت کشور را در یک «بن‌بست راهبردی» توصیف کرد؛ جایی که دولت‌ها به تصمیمات بزرگ نیاز دارند اما با کمبود منابع و فشار «انقلاب انتظارات» روبه‌رو هستند.
ایشان بر شکنندگی دولت‌های نفتی منطقه، فساد ساختاری و تغییرات تند نظم جهانی تأکید کرد و هشدار داد که ایران تنها پنج تا ده سال فرصت دارد نفت را به سرمایه‌ای راهبردی برای آینده تبدیل کند. به باور او، هرگونه توافق احتمالی با غرب آخرین فرصت ایران خواهد بود و دولت باید از تجربه‌های گذشته درس گرفته و منابع آزادشده را به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های اقتصادی و فناوری اختصاص دهد.
ایشان همچنین تغییر قرارداد اجتماعی در منطقه و الگوی توسعه امارات را نشانه‌ای از ضرورت بازنگری در سیاست‌ها دانست و تأکید کرد که شرایط فعلی ایران نسبت به دوره برجام به دلیل بهبود روابط منطقه‌ای فرصت‌سازتر است. پس از او، دکتر ایروانی درباره تجربه بخش خصوصی در دوران تحریم سخن گفت و یادآور شد که در دوره برجام، هجوم شرکت‌های خارجی نشان‌دهنده ظرفیت‌های واقعی اقتصاد ایران بوده است.
ایشان بر نقش حیاتی بخش خصوصی در توسعه کشور تأکید کرد و گفت رفع چالش‌هایی مانند عدم وجود حسابرسان معتبر، کمبود شفافیت مالی و ضعف آموزش نیروی انسانی، شرط ضروری برای دوران پساتحریم است.
وی با تأکید بر اینکه دموکراسی بر پایه قدرت‌گیری بخش خصوصی شکل می‌گیرد، هشدار داد که نباید بخش خصوصی به عنصری تزئینی در اقتصاد تبدیل شود و نیز اشاره کرد که تحریم‌ها در برخی حوزه‌ها ساختارهای واقعی بخش خصوصی را تقویت کرده‌اند.
در ادامه، دکتر سریع‌القلم از منظر سیاست خارجی و نظم جهانی آینده صحبت کرد. ایشان سخنرانی خود را با این پرسش آغاز کرد که آیا سیاست خارجی ایران دچار تغییر مبنایی شده یا صرفاً به تغییرات تاکتیکی اکتفا می‌کند و در پاسخ، احتمال دوم را قوی‌تر دانست.
وی با اشاره به اینکه صادرات روزانه ۲ تا ۳ میلیون بشکه نفت تنها هزینه‌های جاری کشور را پوشش می‌دهد، تأکید کرد که ایران برای رشد اقتصادی نیازمند سرمایه‌گذاری گسترده و تعامل بین‌المللی است.
به باور او، برجام پشتوانه ساختاری نداشت و نفوذ بازیگران خارجی مانع تثبیت آن شد. ایشان پیشنهاد کرد ایران برای هرگونه مذاکره با آمریکا باید ابتدا با گروه‌های تأثیرگذار مانند آیپک ارتباط برقرار کند و بر تقویت نقاط ضعف سیستم تاکید کرد؛ برای مثال نبود مطالعات تخصصی درباره آمریکا در ایران را یک ضعف جدی دانست.
دکتر سریع‌القلم همچنین جهان امروز را شبکه‌ای و چندقطبی توصیف کرد و بر لزوم تنوع‌بخشی روابط، تعامل با هند و اتخاذ سیاست خارجی مبتنی بر شاخص‌های اقتصادی مانند تولید ناخالص داخلی تأکید نمود.
ایشان با اشاره به تحولاتی مانند رشد فناوری، تغییرات اقلیمی و جهش کشورهای منطقه در حوزه‌هایی مانند هوش مصنوعی، خودروهای برقی و انرژی پاک، هشدار داد که ایران از روندهای توسعه جهانی فاصله گرفته است.
وی ضعف دانش زبان خارجی، نبود ارتباط با نخبگان جهانی و تحریم‌ها را از موانع جذب سرمایه‌گذاری دانست. وی نمونه‌هایی از پیشرفت‌های امارات و عربستان، از جمله ساخت نیروگاه هسته‌ای و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نو را نشان‌دهنده اهمیت نگاه آینده‌محور دانست.
در جمع‌بندی، دکتر سریع‌القلم تأکید کرد که تقویت طبقه متوسط، رقابت‌پذیری، آینده‌نگری و تعامل با جهان پیش‌نیاز توسعه پایدار است. وی بر ضرورت تفکیک تدریجی قدرت سیاسی از مالکیت اقتصادی و پیوستن به استانداردهای جهانی برای ارتقای شفافیت و انضباط تأکید کرد و هشدار داد که انزوای بین‌المللی مسیر اصلاحات داخلی را محدود می‌کند.
به باور او، تنها از طریق تعامل هوشمندانه با جهان و تصمیم‌گیری مبتنی بر منطق اقتصاد جهانی می‌توان آینده‌ای باثبات و توسعه‌محور برای ایران رقم زد.